0
Các yếu tố như biến đổi khí hậu và tình trạng kháng kháng sinh khiến các đợt bùng phát dịch bệnh ở vật nuôi xảy ra thường xuyên hơn và vật nuôi trở nên dễ tổn thương hơn, trong khi chính phủ vẫn chưa có chiến lược và kế hoạch hành động để tăng khả năng ứng phó trước các bệnh truyền nhiễm ở động vật.
Trong quá khứ, các đợt bùng phát dịch bệnh đã gây ra những thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Ví dụ, đợt bùng phát lở mồm long móng nghiêm trọng năm 2001 đã gây thiệt hại ước tính khoảng 13,8 tỷ bảng Anh cho cả khu vực công và tư nhân (tính theo giá năm 2023–2024). Các đợt bùng phát cúm gia cầm độc lực cao gần đây đã khiến 7,2 triệu con bị tiêu hủy từ tháng 11/2020 đến giữa tháng 3/2025.
Bộ Môi trường, Lương thực và Nông thôn (Defra) cùng Cơ quan Y tế Thực vật và Động vật (APHA) đã nỗ lực quản lý tốt các đợt bùng phát ở mức độ trung bình gần đây, nhưng báo cáo chỉ ra một loạt thách thức khiến họ không đủ năng lực ứng phó nếu xảy ra một đợt bùng phát nghiêm trọng hơn, bao gồm:
- Thiếu sót lớn trong các kế hoạch dự phòng của chính phủ.
- Quy trình vận hành tại APHA đã lỗi thời và không hiệu quả.
- Cơ sở hạ tầng lỗi thời, đặc biệt là tại trung tâm nghiên cứu khoa học động vật của chính phủ ở Weybridge. Dự án cải tạo trung tâm này đã đi đúng hướng nhưng phải mất thêm 10 năm mới hoàn thành.
- Không có hệ thống truy xuất vận chuyển vật nuôi toàn diện, mặc dù đã có những nỗ lực triển khai từ năm 2013.
- Thiếu hụt nguồn nhân lực và nhân sự có kỹ năng – ví dụ, vào tháng 4/2025, tỷ lệ thiếu bác sĩ thú y tại APHA là 20%.
Defra và APHA đã đưa ra một số sáng kiến nhằm tăng cường khả năng chống chịu, chẳng hạn như Chương trình Con đường Sức khỏe và Phúc lợi Động vật, cung cấp tài trợ để cải thiện sức khỏe vật nuôi tại trang trại, cũng như nghiên cứu và đổi mới để nâng cao khả năng phát hiện và ứng phó với dịch bệnh.
Tuy nhiên, tiến độ đang bị ảnh hưởng bởi các vấn đề toàn cầu về nguồn cung vắc xin thú y và các mối đe dọa nghiêm trọng đến an ninh sinh học tại biên giới.
Theo ước tính tốt nhất của Defra, hiện chỉ có khoảng 5% động vật sống nhập khẩu từ Liên minh châu Âu và các nước khác được kiểm tra thực tế, trong khi mục tiêu của chính phủ là đạt 100% kiểm tra tại các điểm kiểm soát biên giới vào cuối năm 2024.
Defra và APHA có sự hiểu biết tốt về các rủi ro mới nổi liên quan đến dịch bệnh động vật, một nguyên tắc cốt lõi trong xây dựng khả năng chống chịu. Họ có các cơ chế thu thập thông tin tình báo về rủi ro dịch bệnh thông qua hoạt động “quét chân trời” và theo dõi dịch bệnh quốc tế. APHA cũng thực hiện giám sát, xét nghiệm và kiểm tra tại các cơ sở để phát hiện sớm và ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.
Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo rằng việc liên tục phải ứng phó với các đợt bùng phát dịch bệnh đang ảnh hưởng đến khả năng thực hiện những công việc quan trọng khác, có vai trò xây dựng năng lực phòng ngừa lâu dài. Cách tiếp cận hiện tại – chuyển nhân sự từ công việc thường nhật sang đối phó khẩn cấp – không còn phù hợp nếu tình trạng bùng phát xảy ra gần như liên tục.
Ngày 4 tháng 6 năm 2025/ Văn phòng Kiểm toán Quốc gia/ Vương quốc Anh.
https://www.nao.org.uk
