Bổ sung sucrose vào khẩu phần ăn của heo nái: Có cải thiện độ ngon miệng cho heo con sau cai sữa không?

Trong các hệ thống chăn nuôi công nghiệp, heo con thường được cai sữa ở độ tuổi rất sớm, khoảng 3 đến 4 tuần tuổi. Đây là một giai đoạn quan trọng và gây nhiều stress, do việc tách khỏi mẹ và phải thích nghi với khẩu phần ăn mới có thể dẫn đến giảm lượng ăn, tăng trưởng kém và tăng nguy cơ mắc bệnh. Để giảm thiểu những tác động tiêu cực này, nhiều loại phụ gia thức ăn và các chất có độ ngon miệng cao như hương liệu thương mại và các dẫn xuất từ sữa đã được bổ sung vào khẩu phần nhằm kích thích heo con tiêu thụ thức ăn và hỗ trợ quá trình chuyển đổi.

Tương tự con người, heo rất ưa vị ngọt. Chúng có khả năng cảm nhận năm vị cơ bản: umami, ngọt, đắng, chua và mặn. Các loại đường như sucrose, glucose và lactose đặc biệt hấp dẫn đối với heo. Đặc điểm này được cho là đã tiến hóa như một cơ chế tự nhiên giúp nhận biết các nguồn năng lượng giàu calo. Thực tế, các nghiên cứu trước đây cho thấy sucrose là loại carbohydrate được heo ưa thích nhất, mang lại cảm giác dễ chịu và giúp cải thiện khả năng ghi nhớ và phản ứng với môi trường. Vì lý do này, sucrose đã được sử dụng như một chất phụ gia trong khẩu phần ăn của heo, tuy nhiên kết quả thu được không thống nhất, do trong một số trường hợp, nó lại dẫn đến giảm lượng thức ăn tiêu thụ và tốc độ tăng trọng thấp hơn.

Hành vi ăn của heo không chỉ dựa trên sở thích bẩm sinh mà còn bị chi phối bởi quá trình tiếp thu, có thể xảy ra thông qua mẹ truyền. Theo quan sát cho thấy heo con mới cai sữa có thể hưởng lợi từ chế độ ăn của heo mẹ, do các hợp chất bay hơi trong khẩu phần ăn của heo mẹ có thể được truyền sang nước ối và sữa. Quá trình hấp thụ trước và sau sinh này ảnh hưởng đến khả năng chấp nhận những mùi vị quen thuộc, giúp heo con dễ dàng chuyển sang ăn độc lập sau khi cai sữa. Tuy nhiên, phần lớn các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào phân đoạn bay hơi của các hợp chất này, tức là các mùi thơm được cảm nhận qua khoang miệng - mũi.

Nghiên cứu trước đây đã khảo sát việc bổ sung bột ngọt (MSG) vào khẩu phần của heo nái ảnh hưởng đến cảm nhận vị giác của heo con sau cai sữa. Kết quả cho thấy heo con hấp thụ MSG qua khẩu phần của heo mẹ có ngưỡng ưa thích thấp hơn đối với cả MSG và đường sucrose, cho thấy có sự tương tác giữa hai loại vị này. Dựa trên các phát hiện đó, nhóm nghiên cứu của chúng tôi (Figueroa và cộng sự, 2022) đã đánh giá tác động của việc bổ sung đường sucrose (đường thông thường) vào khẩu phần của heo nái trong giai đoạn mang thai và nuôi con đối với sự ưa thích và tiêu thụ các dung dịch có vị ngọt và vị umami của heo con sau cai sữa. Những kết quả này cung cấp thông tin quan trọng cho cả ngành chăn nuôi heo và việc hiểu rõ hơn tác động của việc mẹ tiêu thụ đường đối với động vật có vú.

Đường sucrose trong khẩu phần của heo nái và ảnh hưởng đến heo con

Nghiên cứu này đánh giá liệu việc hấp thụ đường sucrose ở nái trong giai đoạn trước khi sinh và giai đoạn nuôi con có thể thay đổi cảm nhận vị ngọt và vị umami ở heo con hay không. Hai nhóm heo nái được sử dụng: một nhóm nhận khẩu phần ăn tiêu chuẩn thương mại và nhóm còn lại được bổ sung thêm 50 g/kg sucrose. Sau đó, phản ứng của heo con với các dung dịch chứa sucrose và MSG sau cai sữa đã được đánh giá.

Kết quả cho thấy heo con sinh ra từ các heo nái được bổ sung sucrose có ngưỡng ưa thích sucrose cao hơn đáng kể (15 mM) so với heo con của nhóm đối chứng (0.1 mM), cho thấy độ nhạy với vị ngọt thấp hơn (chênh lệch 150 đơn vị). Đối với MSG, heo con từ nhóm nái được bổ sung sucrose lại thể hiện độ nhạy tăng với hợp chất vị umami này, tuy nhiên mức chênh lệch so với nhóm đối chứng chỉ là một đơn vị (Bảng 1).

Bảng 1. Ngưỡng ưa thích đối với dung dịch sucrose và monosodium glutamate (MSG) ở heo con sinh ra từ heo nái được bổ sung sucrose hoặc không bổ sung (đối chứng).

Ngoài ra, heo con sinh ra từ các nái được bổ sung sucrose tiêu thụ ít hơn đáng kể các dung dịch sucrose trong khoảng từ 1 đến 18 mM, cho thấy có sự điều chỉnh thích nghi lượng năng lượng nạp vào do ảnh hưởng từ việc hấp thụ sucrose từ heo mẹ. Sự khác biệt này chỉ xuất hiện với vị ngọt, vì khi so sánh mức tiêu thụ MSG, không ghi nhận sự khác biệt đáng kể giữa hai nhóm heo (xem Bảng 2).

Bảng 2. Tổng lượng tiêu thụ dung dịch sucrose và monosodium glutamate ở heo con sinh ra từ các nái được bổ sung sucrose hoặc đối chứng.

Ý nghĩa đối với ngành chăn nuôi heo

Nghiên cứu này mang lại những hàm ý quan trọng trong việc xây dựng khẩu phần ăn trong sản xuất heo. Trên thực tế, người ta có thể cho rằng việc bổ sung đường vào khẩu phần của heo nái sẽ giúp tăng độ ngon miệng và khả năng tiếp nhận thức ăn ở heo con sau cai sữa. Tuy nhiên, kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung quá nhiều sucrose vào khẩu phần heo nái có thể làm thay đổi độ nhạy cảm với vị ngọt ở heo con, từ đó ảnh hưởng đến khả năng điều hòa lượng thức ăn hấp thụ trong các giai đoạn phát triển quan trọng.

Đây là một phát hiện có giá trị trong việc tối ưu hóa quá trình chuyển tiếp khẩu phần ăn của heo con sau cai sữa. Mức độ nhạy cảm thấp hơn với vị ngọt có thể ảnh hưởng đến khả năng chấp nhận khẩu phần ăn sau cai sữa và hiệu suất tăng trưởng, qua đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng dinh dưỡng hợp lý trong khẩu phần ăn của heo nái.

Kết luận

Nghiên cứu này xác nhận rằng việc bổ sung sucrose vào khẩu phần ăn của heo nái ảnh hưởng đáng kể đến khả năng điều hòa lượng thức ăn và cảm nhận vị giác ở heo con. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải điều chỉnh thành phần dinh dưỡng cân đối trong khẩu phần ăn của heo nái mang thai và cho con bú nhằm tránh những tác động không mong muốn đến hành vi ăn uống của heo con.

Kết quả nghiên cứu cũng mở ra hướng suy nghĩ về việc xây dựng khẩu phần ăn sao cho tối ưu hóa hiệu quả sử dụng thức ăn mà không gây mất cân bằng trong quá trình điều hòa lượng ăn ở các giai đoạn phát triển quan trọng. Việc kiểm soát lượng đường trong khẩu phần của nái là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển cảm giác thèm ăn phù hợp và nâng cao hiệu suất sản xuất trong các hệ thống chăn nuôi heo công nghiệp.