Trong chăn nuôi heo, nhiều người chăn nuôi thường bị đau lưng do tính chất công việc. Những việc phải bế, nâng nhiều heo con trong thời gian ngắn – như chăm sóc heo nái đẻ hay tiêm phòng – khiến lưng chịu nhiều áp lực. Hiện cũng có vài cách giúp tránh phải cúi người nhiều, ví dụ như làm hố tiêm vắc-xin hoặc dùng thiết bị nâng heo con. Nhưng thực tế, các giải pháp này ít được áp dụng vì người chăn nuôi sợ tốn thêm thời gian. Ngoài ra, một số hộ chăn nuôi vẫn thích giữ từng con heo con riêng lẻ khi tiêm, để đảm bảo mũi tiêm đạt chất lượng tốt nhất.
Bộ khung trợ lực là thiết bị mà người lao động có thể mặc trên người, giúp hỗ trợ vận động (như cúi xuống, giơ tay cao trong phòng vắt sữa…). Để đánh giá xem chúng có thực sự hữu ích trong việc cải thiện điều kiện làm việc khi tiêm phòng hay không, MSA Armorique và Phòng Nông nghiệp vùng Brittany đã tiến hành thử nghiệm hai mẫu bộ khung trợ lực, với sự hỗ trợ kỹ thuật từ công ty tư vấn AGB Solutions.

Hai mẫu bộ khung trợ lực được chọn đều là loại thụ động (không dùng động cơ), chỉ hỗ trợ khi phần thân trên của người đeo khi cúi người quá 45°. Cả hai đều khá nhẹ, nặng khoảng 1 kg. Một mẫu hoạt động nhờ các dây thun trợ lực ở phía sau lưng, còn mẫu kia dùng các thanh sợi carbon đặt ở phía trước cơ thể để hỗ trợ.
Bảng 1. So sánh hai mẫu bộ khung trợ lực được sử dụng trong nghiên cứu.
Mẫu | ![]() |
![]() |
Điểm tựa | Vai Eo Phần trên đùi |
Vai Hông Phía trên đầu gối |
Cơ chế trợ lực |
Dây thun trợ lực bắt chéo ở phía sau lưng |
Thanh sợi carbon nối từ đùi lên phía trước vai |
Trọng lượng | 900 g | 1100 g |
*Ảnh và thông tin: Phòng Nông nghiệp vùng Brittany.
Quy trình thử nghiệm
Ở giai đoạn đầu, thử nghiệm được tiến hành trong điều kiện kiểm soát. Bốn người tham gia được yêu cầu nâng các vật nặng 3 kg, 6 kg, 8 kg và 12 kg, đồng thời thực hiện một số động tác nhất định. Mỗi người thực hiện loạt động tác ba lần, theo thứ tự ngẫu nhiên: đeo mẫu bộ khung trợ lực thứ nhất, đeo mẫu thứ hai hoặc không đeo bộ khung nào.
Ở giai đoạn thứ hai, tám người chăn nuôi có kinh nghiệm tiếp tục thử nghiệm cùng hai mẫu bộ khung trợ lực nói trên, nhưng lần này trong điều kiện thực tế – trong các buổi tiêm vắc-xin cho heo con. Trong mỗi buổi, người tham gia cũng lần lượt đeo mẫu thứ nhất, mẫu thứ hai hoặc không đeo, theo thứ tự ngẫu nhiên
Ở cả hai giai đoạn, nhóm nghiên cứu đánh giá nhiều yếu tố liên quan đến điều kiện làm việc: thời gian hoàn thành nhiệm vụ, cảm nhận của người sử dụng (độ thoải mái, tình trạng cọ xát, mức độ dễ sử dụng…), nhịp tim, và hoạt động của 6 nhóm cơ (2 cơ vùng lưng, 2 cơ vùng vai và 2 cơ vùng đùi). Trước khi thử nghiệm, tất cả đều được khám sức khỏe để bảo đảm không có chống chỉ định và đánh giá mức độ đau tại 21 vị trí trên cơ thể.

Kết quả thử nghiệm
Trong các thử nghiệm có kiểm soát (nâng vật nặng), kết quả cho thấy lực sử dụng ở các cơ vùng lưng giảm đáng kể, từ 4% đến 19% tùy vào nhóm cơ, loại động tác và mẫu bộ khung trợ lực. Tuy nhiên, việc giảm tải cho lưng lại đi kèm với việc cơ đùi phải hoạt động nhiều hơn.
Ngược lại, khi thử nghiệm trong điều kiện thực tế lúc tiêm phòng, mức độ căng cơ lưng lại tăng đáng kể: tăng 16% với một mẫu và tăng tới 37% với mẫu còn lại. Cơ đùi cũng chịu áp lực lớn hơn.
Nguyên nhân chính của sự khác biệt này có thể do kiểu vận động. Khi nâng vật nặng, người tham gia luôn giữ tải trọng tĩnh trước người. Trong khi đó, khi tiêm phòng, heo con được bế từ một bên vách ngăn rồi thả sang bên kia, khiến người thao tác phải xoay người. Các bộ khung trợ lực này vốn được thiết kế để hỗ trợ động tác “cúi và đứng thẳng”, nên không phù hợp với động tác xoay, dẫn tới tình trạng cọ xát và buộc người sử dụng phải dùng nhiều sức hơn.
Hạn chế của bộ khung trợ lực trong tiêm vaccine: tốt nhất nên tránh việc nâng heo con
Hai mẫu bộ khung trợ lực được thử nghiệm, cũng như các loại thường được thiết kế để làm việc ở tư thế đối diện, đều không giúp giảm áp lực lên lưng khi tiêm vaccine. Để cải thiện điều kiện làm việc trong quá trình tiêm vaccine cho heo con, nên áp dụng các thiết bị giúp người lao động không phải nâng bế và xử lý heo con, chẳng hạn như vị trí tiêm vaccine hạ thấp hoặc hệ thống tiêm vaccine nâng cao.

Nghiên cứu này nhận được hỗ trợ tài chính từ MSA Armorique, France 2030 Territoires d'Innovation, và Chương trình Phát triển Nông nghiệp & Nông thôn vùng Brittany.