0
"Chúng ta phải xem xét những gì đã xảy ra trong tế bào có liên quan đến những dấu hiệu xuất hiện ở động vật và làm cách nào chúng ta có thể tác động đến mối quan hệ này."
Là một nhà virus học, ông cảm thấy may mắn trong nghiệp vụ khi được sinh ra trong thời đại có nhiều loại virus nguy hiểm nhưng thú vị như PCV2, những virus “xảo quyệt” hoạt động âm thầm và biết lợi dụng hoàn cảnh tạo ra trong hệ thống miễn dịch do tình trạng đồng nhiễm thường xuyên xảy ra ở các trại, để gây bệnh cho heo.
PCV2, kẻ thù nhỏ bé nhưng nguy hiểm, dựa vào hệ miễn dịch bị kích hoạt để nhân lên
PCV2 là một loại virus nhỏ, có khả năng tương tác với hai loại tế bào quan trọng: nguyên bào lympho (lymphoblast) và bạch cầu đơn nhân (monocyte), cả hai đều là thành phần thiết yếu trong đáp ứng miễn dịch. Tuy nhiên, trước khi PCV2 có thể gây ra tổn thương đáng kể, cần hiểu rằng PCV2 chỉ hoạt động mạnh khi được đáp ứng một số điều kiện nhất định. Ở những heo có tình trạng sức khỏe tốt, không bị phơi nhiễm với các bệnh khác, PCV2 gần như không có khả năng gây hại. Virus này chỉ duy trì nhân lên ở mức độ thấp, và điều này thực ra lại có lợi cho virus, vì bản thân nó không muốn làm hỏng vật chủ mà chỉ muốn âm thầm tồn tại trong cơ thể.
Tạo cơ hội cho kẻ thù: nhiều bệnh đồng nhiễm làm tăng số lượng lymphoblast, tạo điều kiện cho PCV2 nhân lên mạnh hơn
Đôi khi, chính con người lại tạo ra điều kiện thuận lợi cho PCV2 phát triển. Các trang trại thường xuyên bị “bao vây” bởi nhiều loại tác nhân gây bệnh khác nhau. Những đợt đồng nhiễm này kích hoạt mạnh đáp ứng miễn dịch, bao gồm cả việc tạo ra lymphoblast, các tế bào lympho được kích hoạt miễn dịch này là nơi PCV2 thực hiện quá trình nhân lên. Vì vậy, càng có nhiều lymphoblast hiện diện, PCV2 càng dễ nhân lên, và mức độ tác động của virus sẽ càng nghiêm trọng.
Vai trò then chốt của các bệnh đồng nhiễm trong quá trình nhân lên của virus
Chúng ta đang sống trong một thế giới ngày càng có nhiều trường hợp nhiễm đồng thời nhiều mầm bệnh, không chỉ ở vật nuôi mà còn ở tất cả các loài - bao gồm cả con người. Điều này dẫn đến sự kích hoạt mạnh mẽ của quá trình hình thành các lymphoblast (blastogenesis), tạo ra một môi trường lý tưởng cho một số virus DNA nhỏ như circovirus và parvovirus – các loại virus vốn phụ thuộc vào các tế bào đang phân chia (như lymphoblast) để có thể nhân lên.
Điều này cũng đang xảy ra ở người: ngày nay, mọi người di chuyển khắp thế giới chỉ vì công việc hay du lịch, và họ mang theo các virus từ khắp nơi về quê nhà. Điều đó đồng nghĩa với việc sự lưu hành của virus ngày càng nhiều, và các ca đồng nhiễm cũng tăng theo. Chúng ta có thể thấy rõ điều này trong tình trạng y tế hiện nay, mọi người khá thường xuyên phải đối mặt với các bệnh đường hô hấp 3-4 lần mỗi mùa đông, trong khi trước đây, thường chỉ phổ biến một đợt bệnh.
Làm thế nào để bác sĩ thú y có thể vận dụng kiến thức về cơ chế nhân lên của PCV2?
Vaccine dĩ nhiên là chìa khóa then chốt để kiểm soát PCV2, nhưng không phải là công cụ duy nhất. Có nhiều yếu tố quan trọng khác cần được xem xét. Khi bác sĩ thú y hiểu rõ cơ chế đằng sau sự nhân lên của virus, họ sẽ có lợi thế trong việc kiểm soát PCV2 và các bệnh liên quan. Điều đặc biệt quan trọng là cần kiểm soát tốt tất cả các bệnh đồng nhiễm do virus và vi khuẩn ở trại (hãy nhớ đến các quy tắc của Madec), vì điều này sẽ giúp làm giảm quá trình hình thành các lymphoblast, từ đó làm giảm số lượng tế bào đích mà PCV2 có thể nhân lên, hạn chế sự sao chép của virus và giảm thiểu tổn thương đến hệ miễn dịch mà nó gây ra.
Do đó, bất kỳ hành động nào giúp cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể của đàn heo và kiểm soát các tác nhân gây bệnh đang lưu hành trong trại đều sẽ góp phần kiểm soát tốt hơn các mầm bệnh khác vốn cần hệ miễn dịch được kích hoạt để nhân lên, chẳng hạn như PCV2, từ đó làm giảm tác động của chúng.
Tiêm vaccine phòng PCV2 là một công cụ then chốt, tuy nhiên vẫn còn một số vấn đề cần được cân nhắc liên quan đến khả năng miễn dịch mẹ truyền.
PCV2 chưa hề biến mất, và theo thời gian vẫn gây ra nhiều vấn đề trong thực tế chăn nuôi.
